وقتی سخن از کودک آزاری به میان می آید ، اغلب ما فکر می کنیم رفتاری که با کودک خود داریم کودک آزاری نیست . چرا که ما واقعاً قصد آزار و اذیت کودک خود را نداریم ، بلکه هدف ما تربیت اوست.
سازمان بهداشت جهانی در تعریف کودک آزاری آورده است: آسیب یا تهدید سلامت جسم و روان یا سعادت و رفاه و بهزیستی کودک به دست والدین یا افراد دیگر که نسبت به او مسئول هستند. .به عبارت دیگر هرگونه رفتار یا نارسایی از طرف والدین یا هر کسی که سرپرستی کودک را به عهده دارد که منجر به مرگ کودک، صدمات و آسیبهای روحی، آزارهای جنسی یا استثمار کودک شود، کودک آزاری تلقی میشود. اگرچه کودک آزاری میتواند در محیط خانه یا خارج از آن اتفاق افتد، اما اکثر مطالعات نشان میدهد حدود۷۰درصد کودک آزاریها در محیط خانواده صورت میگیرد. آزار رساندن به کوک یا همان کودک آزاری عملی است که از طرف بزرگترها متوجه کودک می شود ویکی از عوامل مهم آن احساس مالکیت والدین بر فرزنداشان می باشد که سبب می شود جهت تنبیه یا مانع شدن از کاری اشتباه توسط کودک به هر نحوی با کودکشان رفتار کنند.
کودک آزاری شامل آزار جنسی ، آزار عاطفی و آزار جسمی می باشد. برخي از اين آثار در وجود کودک مي تواند مخفي بماند، بدین صورت که باعث بروز آسیب های روانی طولانی مدت در کودک شود بطوری که کودک آزار دیده در بزرگسالی مشکلاتی برای خودش، اطرافیان و جامعه بوجود آورد. کودکانی که مورد آزار قرار می گیرند در بزرگسالی احساس خلا، ناامنی عاطفی و روانی و نبود اعتماد بنفس خواهند کرد و به افرادی پرخاشگر ، عصبی ، لجباز و منفی نگر تبدیل می شوند. علاوه بر پیامدهای روحی و روانی کودک آزاری، پیامدهای فیزیکی مثل اختلالات نابینایی و شنوایی، پارگی و صدمات ارگانهای داخلی و نقص اسکلتی نیز ممکن است برای کودکان رخ دهد و همینطور کودک آزاری می تواند پیامدهای اجتماعی خطرناکی بدنبال داشته باشد مثل فرار از خانه، خشونت ورزی، خودکشی، اعتیاد و انحرافات جنسی و دیگر رفتارهای نابهنجاری که اولین صدمه آن به خود فرد وارد میشود.
کودک آزاری جسمی: کودک آزاری جسمی، مجموع رفتار های خشونت آمیزی است که علیه تمامیت جسمانی کودک رخ می دهد و به اشکال مختلفی از قبیل ضرب و شتم کودک، بریدگی، شکستن استخوان، شلاق زدن، بستن کودک، سوزاندن وی، کوبیدن او به دیوار و… رخ می دهد.
کودک آزاری جنسی: سوء استفاده جنسی از کودکان زشت ترین و اهانت آمیز ترین تجربه انسانی است. سوء استفاده جنسی کودکان از سوی بزرگسالان در طول تاریخ بشر همواره مطرح بوده است در این میان ارزشها و هنجارهای اجتماعی در پذیرش و نپذیرفتن این پدیده نقشی تعیین کننده داشته است. این قسم از کودک آزاری، در قالب به کارگیری، استفاده و وا داشتن کودک به درگیر شدن با هر گونه رفتار آشکار جنسی و نمایش رفتارهای جنسی، تجاوز، تماس جنسی، فحشا و هرگونه بهره برداری جنسی از کودکان جهت کسب رضایت و ارضای میل جنسی تحقق میابد.
تجاوز به خلوت کودک نیز استفاده جنسی از اوست. از آن رو دزدانه نگاه کردن به کودک هنگام تعویض لباس و یا استحمام در حالی که هیچ کدام از این رفتارها در تعریف رسمی سوء استفاده جنسی قرار نمیگیرند.
کودک آزاری عاطفی: کودک آزاری عاطفی عبارت است از هرگونه رفتار نامناسبی که بر عملکرد رفتاری، شناختی، عاطفی و جنسی کودک تاثیر منفی داشته باشد. همانند آزارهای کلامی و غیرکلامی، سرزنش و تحقیر، ناسزا گفتن، مسخره کردن، دست انداختن، اعمال مقررات و کنترل شدید، انتظار فراتر از توان کودک، و برخوردهای نامتناسب با سن کودک و به خدمت گرفتن کودک در جهت ارضای نیازهای عاطفی و پاسخ های رفتاری غیرقابل پیشبینی والدین که باعث بی ثباتی و دگرگونی شناختی کودک میشود .
آزارهای عاطفی بر خلاف آزارهای جسمانی بر جسم کودک اثر قابل رویت بر جای نمی گذارد اما آثار آنها به مراتب عمیقتر و فاجعه آمیز تر است و تا آخر عمر روح و روان فرد باقی خواهد ماند. پدر و مادری که دائم فرزند خود را تحقیر می کنند در مقام انتقاد از او بر می آیند و با همسالانش مقایسه میکنند و نیز والدینی که برای فرزند خود مقررات و کنترلهای شدیدی در نظر میگیرند کسانی که بیش از حد کودک از کودک خود انتظار دارند و از او میخواهند مانند بزرگسال رفتار کنند همگی کودک خود را در معرض فشارهای روحی و روانی، قرار میدهند .